معرفی انجمن دانشگاه صنعتی شريف

سه شنبه ۸ فروردين ۱۳۸۵
شهرام فرزانه‌فر
.(JavaScript must be enabled to view this email address)

آقای شيوا فرهمندراد با سلام و تشکر از اينکه دعوت ما را پذيرفتيد، انجمن دانشگاه صنعتی شريف چه مدتی است که تشکيل شده و انگيزه تشکيل دادن اين نهاد چه بود؟ آيا هدف تنها نوستالژی ديدار دوستان قديم بود يا برنامه‌ريزی بلندمدت‌تری در مد نظر بود؟
- انجمن دانشگاه صنعتی شريف (آريامهر سابق) SUTA مخفف Sharif University of Technology Association در سال ۲۰۰۰ ميلادی به‌طور رسمی تشکيل شد. پيشنهاد تشکيل اين نهاد به شکل محدودتری از سوی زنده‌ياد آقای دکتر محمد امين، يکی از رؤسای پيشين و محبوب دانشگاه و در همکاری با برخی از هم‌دانشگاهيان که در سازمان صنايع فولاد ايران کار کرده‌بودند، مطرح شد. آقای دکتر فريدون هژبری يکی ديگر از استادان محبوب و معاون پيشين آموزشی و دانشجويی دانشگاه که ساکن کاليفورنيای امريکا هستند اين پيشنهاد را گسترش دادند و با همکاری ۱۵ تن از استادان پيشين و ۱۵ دانش‌آموخته دانشگاه در صدد تشکيل انجمنی با شرکت همه هم‌دانشگاهيان در سراسر جهان برآمدند. به‌کمک گسترش ارتباط الکترونيکی، در مدت زمان به‌نسبت کوتاهی عده زيادی از کارکنان و استادان پيشين و همچنين دانش‌آموختگان دانشگاه ما در بسياری کشورها از اين پيشنهاد استقبال کردند و نخستين ديدار سراسری و همگانی برای ماه ژوئن ۲۰۰۰ برنامه‌ريزی شد. اين گردهمايی در سن‌ديه‌گوی کاليفورنيا با شرکت بيش‌از ۵۰۰ نفر از سراسر جهان، و از جمله از ايران، تشکيل شد که در برنامه آن چندين سخنرانی علمی و فنی نيز گنجانده شده‌بود. پس از آن نيز دو گردهمايی سراسری ديگر در تورنتوی کانادا در سال ۲۰۰۲ با موضوع مرکزی "آموزش از راه دور"، و در هايدلبرگ آلمان در سال ۲۰۰۴ با موضوع مرکزی "رابطه صنعت و دانشگاه" با شرکت تعداد بيشتری از اعضا و دوستداران انجمن داشته‌ايم. گردهمايی‌های کشوری و محلی بسياری نيز در اين فواصل برگزار شده، و از آن جمله دو گردهمايی محلی در سوئد، و گردهمايی محلی سوم نيز در پايان ماه آوريل امسال در گوتلاند خواهد بود. گردهمايی سراسری بعدی برای ۴ تا ۶ اوت ۲۰۰۶ در سنتا کلارای کاليفورنيا برنامه‌ريزی شده و موضوع مرکزی آن "مديريت بحران‌های طبيعی" است.
هدف از تشکيل انجمن عبارت بود از: ۱- تقويت همکاری‌های حرفه‌ای، علمی و اجتماعی ميان اعضای انجمن؛ ۲- تقويت ارتباط ميان اعضای انجمن ساکن خارج کشور با دانشگاه با هدف کمک به پيشبرد برنامه‌های آموزشی دانشگاه و به‌ويژه با هدف دستيابی به يک تأثير قابل سنجش در زمينه پيشرفت فناوری در ايران. در کنار اين دو هدف البته ديدار دوستان قديم و يادآوری خاطرات گذشته نيز انگيزه‌ای نيرومند بود و هست که اعضا و دوستداران انجمن را به ديدارهای سراسری و کشوری و محلی انجمن می‌کشاند. اين انجمن نهادی مدنی و به‌کلی مستقل و صد در صد متکی به اعضای خود است.

در اين نشست‌ها يا ديدارها به طور محوروار به چه دست آوردهايی رسيديد و به‌طورکلی انجمن چه دستاوردهايی داشته است؟ آيا با چيزهايی برخورد کرديد که فی البداهه پيش آمدند که انتظارش را نداشتيد و در دستور کارتان نبودند؟
- بزرگترين دستاورد گردهمايی‌های انجمن تشکيل رسمی خود انجمن، تصويب اساسنامه و برنامه آن، انتخابات هيئت مديره در سطح سراسری، و نيز تشکيل شاخه‌های انجمن در سطوح کشوری و محلی بوده است. دستاورد بزرگ ديگر ديدار و برقرای ارتباط دگرباره ميان دوستان و هم‌دانشگاهيانی است که سال‌ها ارتباطشان قطع شده‌بود و خبر و اطلاعی از هم نداشتند. در تک‌تک اين ديدارها صحنه‌های پرشوری را از ديدار دوستان گم‌کرده شاهد بوده‌ايم. اين ديدارها همواره در سوی همکاری‌های حرفه‌ای، علمی و اجتماعی راهگشا بوده‌اند. ديدار و آشنايی با اعضای ديگر افق‌های نوی را در برابر شرکت‌کنندگان می‌گشايد، به ديده خود می‌بينند که در زمينه اشتغال به چه موفقيت‌هايی می‌توان دست يافت، از وجود امکانات شغلی مطلع می‌شوند، دوستی‌ها و آشنايی‌های تازه‌ای پا می‌گيرد و راه برای استفاده احتمالی از امکانات يکديگر و حتی کاريابی گشوده می‌شود. با کوشش خستگی‌ناپذير آقای مهندس انوشه هادزاد که دانش‌آموخته دانشگاه ما، عضو هيئت مديره انجمن، و ساکن آلمان هستند، تا کنون ۳۹ شماره خبرنامه انجمن همه ماهه منتشر شده‌است. اين خبرنامه وسيله مهمی‌ست که به‌طور منظم ارتباط اعضا و دوستداران انجمن را با يکديگر برقرار می‌کند و اخبار فعاليت‌ها و پيشرفت‌ها و موفقيت‌های انجمن و اعضای آن را به اطلاع همگان می‌رساند. تعداد خوانندگان اين خبرنامه گاه بيش‌از يک‌هزار نفر است و به‌طور متوسط بيش از ۸۰۰ دريافت در ماه در بايگانی خبرنامه در سايت انجمن ثبت شده‌است.
انجمن "سوتا" در پهنه فعاليت‌های بين‌المللی نيز دستاوردهای بزرگی داشته که از جمله می‌توان به نقش آن در لغو تحريم انتشار مقالات ايرانی در نشريه بنياد جهانی مهندسان برق و الکترونيک IEEE اشاره کرد. مقر اين بنياد در امريکاست و سردبيری نشريه اين بنياد به بهانه بی‌ربط پيروی از سياست تحريم ايران و چند کشور ديگر توسط دولت امريکا، از ويرايش و پذيرش مقالات علمی که توسط اعضای ايرانی آن نوشته می‌شد، سر باز می‌زد. پس از پيروزی انجمن "سوتا" در اين مورد و فعاليت‌های آن در موارد ديگر، اکنون "سوتا" به‌عنوان انجمنی نيرومند در زمينه فعاليت‌های سازمان‌يافته علمی در پهنه جهان نامی شناخته‌شده و معتبر است.

چه دست آوردهايی اين روند بخصوص برای شما داشته؟
- برقراری ارتباط با دوستان و آشنايان پيشين و يافتن دوستان تازه در سوئد و در ديگر کشورها. به برکت اين آشنايی‌ها و برنامه نشست‌هايمان امکان يافتم که مناطق تازه‌ای از سوئد و ديگر کشورها را ببينم و با برخورداری از موقعيت شغلی اعضا و دوستان انجمن از جمله توانستم از معدن مس تاريخی فالون و تأسيسات کارخانه فولاد و ابزارسازی ساندويک- کرومانت بازديد کنم. از جمله برنامه‌های ديدار بعدی ما در سوئد بازديد از کارخانه سيمان گوتلاند است که يکی از هفت کارخانه بزرگ سيمان اروپاست و آقای ابراهيم کياست از اعضای انجمن ما مهندس ارشد طراحی توليد اين کارخانه هستند. بيرون از چارچوب انجمن هرگز امکان آشنايی با ايشان و بازديد اين کارخانه برای من وجود نداشت.

دانشجويان سابق و فارغ‌التحصيلان دانشگاه شريف که احتمالان همگی حداقل به درجه مهندسی در تحصيلاتشان نائل آمده‌اند، در کشورهای مختلف پراکنده‌اند و به کارهای مختلفی مشغولند. آيا شما تفاوت‌های خاصی در وضعيت شغلی همکارانتان در کشورهای مختلف می‌بينيد؟ منظور من بيشتر مقايسه به لحاظ موقعيت شغلی، اجتماعی، علمی و البته اقتصادی است. در کدام کشورها دوستان شما موقعيت بهتری دارند؟ علت اين سطح اختلاف به نظر شما چيست؟
- آن‌گونه که من ديده‌ام دانش‌آموختگان دانشگاه صنتعی که ساکن امريکا هستند به‌طور کلی موقعيت شغلی و علمی و اقتصادی بهتری دارند. بيشتر آنان واحد اقتصادی مستقل يا "بيزنس" شخصی خود را تشکيل داده‌اند و اغلب در کار خود بسيار موفق بوده‌اند. عده‌ای نيز در واحدهای صنعتی و فنی و علمی موجود و يا دانشگاه‌ها با موفقيت مشغول کاراند. در ميان دانش‌آموختگان ساکن اروپا موردی را به‌ياد نمی‌آورم که در زمينه فنی و علمی به "بيزنس" شخصی مشغول باشند و اغلب کارمند واحدهای صنعتی موجود در کشور محل اقامت خود هستند. شايد ده تا پانزده سال پيش گمان می‌رفت که در سطح اشتغال دانش‌آموختگان ما در کشورهای مختلف اروپا اختلافی هست و شايد در آن هنگام سوئد بهتر از آلمان يا فرانسه بود. اما اکنون تا آن‌جا که من می‌دانم موقعيت شغلی دانش‌آموختگان ما در کشورهای اروپا کم‌وبيش يکسان است و اغلب دوستان مهندس من در ديگر کشورهای اروپا نيز در کارهای فنی و در سطحی کم‌وبيش متناسب با تحصيلاتشان مشغول به کاراند. اما اگر به سطح درآمد نگاه کنيم، اکنون حقوق ماهيانه مهندس شاغل مقيم آلمان به‌طور کلی در حدود دو برابر نمونه مشابه در سوئد است و برخی از دوستان من در آلمان به تنهايی از عهده هزينه‌های خانواده بر می‌آيند و با اين وجود وضع اقتصادی‌شان بهتر از من است! بايد تأکيد کنم که مشاهدات من در ديگر کشورهای اروپا محدود به اعضای انجمن است و از وضع اشتغال دانش‌آموختگانی که با انجمن ارتباط ندارند، اطلاعی ندارم. اگر دامنه اين مقايسه را تا مهندسان با سابقه مقيم ايران گسترش دهيم، وضع اقتصادی و اجتماعی آنان به‌مراتب بهتر از همه ما و حتی بسيار بهتر از مهندسان ايرانی مقيم امريکاست. تحليل چرايی سطح اختلاف از محدوده کوچک دانش مهندسی من بيرون است و فکر می‌کنم بهتر است آن را به دوستان جامعه‌شناس و اقتصاددان بسپاريم.

اين انجمن چه ارتباطی با دانشجويان سابق دانشگاه شريف در ايران برقرار کرده است؟ آيا تبادل نظر در بين اين افراد در خارج و در ايران صورت گرفته است؟
- با توجه به هدف‌های انجمن، هيچ محدوديتی برای عضويت دانش‌آموختگان مقيم ايران در انجمن ما وجود نداشته و از همين رو بسياری از اعضا و دوستداران اين انجمن مقيم ايران هستند. يکی از کمک‌های "سوتا" به دانش‌آموختگان داخل در آستانه نشست‌های سراسری انجمن، صدور دعوت‌نامه و تماس با سفارت‌خانه‌‌های مربوطه برای تسهيل دريافت ويزا و سفر به خارج برای شرکت در گردهمايی‌ست. در آخرين گردهمايی سراسری ما در هايدلبرگ در حدود نيمی از شرکت کنندگان با کمک انجمن از ايران آمده‌بودند و در برنامه‌های گردهمايی شرکت کردند. از دور دوم انتخابات هيئت مديره انجمن، يک يا دو نفر از اعضای اين هيئت از داخل ايران بوده‌اند و آنان نيز در امور انجمن فعالانه شرکت کرده‌اند.

آيا اين دانش‌آموختگان در ايران هم با هم ارتباطی دارند؟
- اعضای انجمن ما در کشورها و مناطق جغرافيايی گوناگون اقدام به تشکيل شاخه‌های محلی خود کرده‌اند و ديدارهای منظم خود را دارند اما در ايران "سوتا" فقط يک گروه پشتيبانی دارد که کارهای مربوط به انجمن را در ايران سامان می‌دهند و در موارد لازم انجمن را کمک و راهنمايی می‌کنند.

آيا دوستان شما در ايران در جهت ايجاد يک نوع تشکل صنفی حرکتی کرده و گامی برداشته‌‌اند؟
- از سال‌ها پيش از تشکيل انجمن ما، يک انجمن با هيئت رئيسه انتصابی به نام "انجمن فارغ‌التحصيلان دانشگاه صنعتی شريف" يا Sharif University of Technology Alumni Association در ايران وجود داشت که پس از تشکيل انجمن ما، آن انجمن نيز فعال شد. عده‌ای از دانش‌آموختگان بسيار کوشيده‌اند که برای آن انجمن نيز استقلال نسبی کسب کنند و خوشبختانه در اين کار موفقيت‌هايی نيز به‌دست آورده‌اند. در حدود ۴۰ درصد از هيئت رئيسه بزرگ آن انجمن از سوی رئيس دانشگاه برگمارده می‌شوند و بقيه توسط اعضا انتخاب می‌شوند. تأثير تشکيل "سوتا" در فعال شدن آن انجمن و فعاليت‌های آن را نمی‌توان انکار کرد. در ماه دسامبر گذشته آن انجمن نيز نخستين گردهمايی بزرگ خود را در جزيره کيش برگزار کرد. برخی از فعالان آن انجمن خواستار يکی شدن دو انجمن هستند، اما "سوتا" به‌درستی اصرار در حفظ استقلال خود دارد.

اساساً بازدهی و نتيجه‌ای برای ايران داشته‌ايد؟
- گذشته از تأثير انجمن ما در فعاليت انجمن داخل، انجمن ما با توجه به هدف‌هايی که داشته همواره در صدد کمک به پيشبرد برنامه‌های آموزشی دانشگاهمان و تأثير در پيشرفت فناوری کشور بوده‌است. اما وجود مقر انجمن در امريکا از يک سو، و تحريم ايران توسط امريکا از سوی ديگر، همواره مانعی در راه اقدام چشمگير و عملی در اين راه بوده‌است. با اين حال تا آن‌جا که به ياد می‌آورم انجمن توانست با ياری بنياد کودک مقاديری کمک مالی برای ادامه تحصيل دانشجويان بی‌بضاعت دانشگاهمان اختصاص دهد و حساب بانکی جداگانه‌ای نيز به همين منظور در ايران گشوده شده‌است؛ توانست دانشجويانمان را که برای شرکت در مسابقات "ربوکاپ" و المپيادهای علمی از ايران عازم امريکا بودند کمک کند؛ در جهت کمک به زلزله‌زدگان بم تلاش کرد؛ جايزه مشترکی با همکاری گروه پژوهش‌های ايران در ام.آی.تی به بهترين پايان‌نامه‌های با موضوع مشخص اختصاص داد؛ اعضای سرشناس، از جمله رئيس کنونی انجمن آقای دکتر زاهد شيخ‌الاسلامی در سفر به ايران سخنرانی‌ها و سمينارهای علمی و فنی برگزار کرده‌اند و می‌کنند. آقای دکتر هوشنگ شاهنواز يکی از اعضای انجمن در سوئد، که سال‌ها کرسی ارگونومی صنعتی را در دانشگاه لوليا داشته‌اند، نقش بزرگی در عقد قرارداد همکاری علمی اين دانشگاه با دانشگاه صنعتی شريف داشتند. آقای دکتر خاکزار از اعضای فعال انجمن در آلمان سخت در تکاپوی ايجاد و گسترش "دانشگاه مجازی" در ايران هستند و در تابستان گذشته گروهی از استادان دانشگاه‌های منطقه بادن وورتنبرگ آلمان را به ديدار دانشگاه‌های علم‌وصنعت، صنعتی شريف، شيراز، اصفهان و چند دانشگاه ديگر بردند. دکتر مايکل لايتنر رئيس جديد IEEE با تلاش و برنامه‌ريزی دکتر فريدون هژبری در تابستان گذشته در کنفرانس مخابرات در شيراز شرکت کردند و سپس از دانشگاه‌های شيراز، تهران و صنعتی شريف ديدار کردند، درباره فناوری‌های نوين سخنرانی کردند و شاخه IEEE را در ايران بازسازی کردند. در اثر فعاليت‌های "سوتا" و آشنايی دکتر لايتنر با اين انجمن، مهندسان ايرانی پشتيبان نيرومندی در IEEE دارند. پس‌از IEEE نوبت انجمن هوا- فضای امريکا AIAA (American Institute of Aeronautics and Astronautics) بود که مقالات علمی پژوهشگران ايرانی را تحريم کند و از شرکت آنان در کنفرانس‌های اين نهاد جلوگيری کند، و باز "سوتا" با کارزار اعتراضی که به‌راه انداخت توانست اين انجمن را به لغو محدوديت‌ها وادارد. و عاقبت خود شاهد بوده‌ام که ارتباط‌های ايجاد شده ميان افراد به برکت وجود انجمن، چگونه در سطح فردی به پيشرفت صنعت و فناوری در کشور کمک کرده‌است. کمک انجمن به دانش‌آموختگان داخل برای شرکت در نشست‌های خارج را نيز نبايد ناديده گرفت. برای نمونه در آستانه گردهمايی هايدلبرگ آقای دکتر هژبری رئيس وقت انجمن به ايران سفر کردند تا با سفير آلمان در تهران ملاقات کنند و نظر مساعد وی را برای صدور ويزا برای همه متقاضيان شرکت در گردهمايی جلب کنند. ايشان چند روز در دانشگاه حضور داشتند و دانش‌آموختگان را برای گرفتن ويزای سفر به آلمان کمک و راهنمايی کردند. استقبال آنچنان پرشور بود که با آن‌که بعد از گردهمايی همه به ايران برگشتند، دکتر هژبری به کمک به "فرار مغزها" متهم شدند!
برای اطلاع دقيق‌تر از ماهيت انجمن ما و فعاليت‌های آن، شما و همگان را فرا می‌خوانم که در سايت انجمن به‌نشانی http://suta.org همه شماره‌های خبرنامه انجمن را ورق بزنيد.

با سپاس فراوان از وقتی که در اختيار ما ‌گذاشتيد